اوضاع احزاب سیاسی در دوران امامت علی علیه السلام

مقدمه

انسان موجودی است اجتماعی و پیوسته در جوامع بشری حزب ها، باندها و جناحهای مختلفی وجود داشته اند که برای دست یافتن به اهداف سیاسی، اقتصادی، نظامی و... با یکدیگر در مقابله و ستیز بوده اند.

برای شناخت هر دوره از تاریخ و شخصیتهای برجسته آن لازم است در درجه اول احزاب و محیط سیاسی، اجتماعی آن دوره را مورد بحث قرار دهیم، در غیر این صورت تحقیق و بررسی در مورد افراد، در فضایی مبهم و تاریک انجام یافته و از شناخت و معرفت صحیح و کافی محروم خواهیم شد.

بررسی زندگی معصومین(ع) نیز از این قاعده جدا نیست، بلکه از آن جهت که آن بزرگواران الگوهای عملی زندگی ما هستند، لازم است برای شناخت ایشان فضای سیاسی، اجتماعی و عوامل محیطی در زندگی هر یک از آنان به طور کامل مشخص و روشن شود تا بتوان خط سیاسی و چگونگی موضع گیری هایشان را الگو قرار داد.

در میان ائمه: پرماجراترین و سیاسی ترین زندگی متعلق به علی(ع) است که در شرائط مختلف مانند جنگ، صلح، پیروزی، گوشه نشینی و حکومت و... می تواند الگو و اسوه مناسب برای بشریت باشد.

در این مقاله به بررسی و تحلیل بعضی از وقایع این دوران می پردازیم.

دورنمائی از زندگی در صدر اسلام

در زمان جاهلیت مردم جزیرة العرب به صورت قبایل متفرق و اکثرا در حال جنگ با هم زندگی می کردند. بافت حکومتی منطقه، قبیله ای بود و نظام حکومتی واحد و منسجمی حکم فرما نبود; البته تنها در مکه مناصب و عناوینی همچون کلیدداری کعبه، سقایة الحاج و... وجود داشت که نوعی ریاست و برتری برای صاحبان عناوین بر دیگر مردم مکه ثابت می کرد.

با هجرت پیامبر گرامی اسلام(ص) به مدینه، حکومت واحد و منسجمی تشکیل شد که در واقع از اولین تجربیات حکومتی اعراب محسوب می شد.