نبرد با نامردان (وقوع جنگ جمل)

جنگ جمل

حضرت علی علیه السلام در دورانِ حکومتِ خود، با سه نبرد سخت و سهمگین روبه رو شد. در نبرد نخست، جمل، امام علی علیه السلام با پیمان شکنانی همانند طلحه و زبیر و جمعی دیگر از بزرگان و خواص که نتوانستند طعم تلخ عدالت را تحمل کنند، روبه رو بود. این گروه پیش از همه با علی پیمان بستند و امامت او را پذیرفتند و بعد به دلیل ریاست طلبی و خودخواهی، آن بیعت را شکستند و با بازیچه قرار دادن اُمّ المؤمنین عایشه، نبردی خونین به راه انداختند و در نهایت سرکوب شدند.

جمل، دردناک ترین نبرد

صحنه جنگ جمل، از دزدناک ترین صحنه ها برای مظهر حق، حضرت علی علیه السلام بود؛ زیرا برای نخستین بار در تاریخ اسلام، دو لشکری در مقابل هم صف کشیدند که همگی به توحید و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله و حقانیت معاد گواهی می دادند، همه نماز می خواندند و شعار اللّه اکبر سر می دادند. در آن سوی میدان، اُم المؤمنین عایشه به همراه صحابیان بزرگی هم چون طلحه و زبیر بودند و در این سوی میدان، یاران معروف و با سابقه رسول خدا، هم چون عمار یاسر، مالک اشتر و محمد بن ابی بکر قرار داشتند. به همین دلیل، علی علیه السلام تمام سعی و تلاش خود را صرف جلوگیری از وقوع جنگ و خونریزی نمود و به هدایت و راهنمایی آنان پرداخت.

عدالت حضرت علی علیه السلام

حضرت علی علیه السلام پس از پذیرش رهبری جامعه، دو کار مهم انجام داد: یکی لغو تبعیض در تقسیم بیت المال و رعایت دقیق عدالت اسلامی بود و دیگری عزل فرمانداران و کارگزاران خلیفه پیشین. حضرت مقاصد خویش را این گونه بیان کرد: «آگاه باشید که هر کس از مهاجر و انصار و اصحاب رسول خدا که خیال کند به خاطر همنشینی با رسول خدا بر دیگران برتری دارد، باید بداند که برتری و دریافت مزد، در روز قیامت در پیشگاه خداست.... شما همگی بندگان خدا هستید و مال هم مال خداست و میان همه شما به طور مساوی تقسیم می شود.... هر کس از شما زمین و املاک یا مالی از اموال خدا را تصاحب کرده، همه باید به بیت المال بازگردانده شود؛ هرچند با آن اموال، زنان را به همسری و ازدواج درآورده باشید». این سخنرانی، دنیاپرستان را آشفته خاطر کرد و کینه ها را در دل ها جای گیر ساخت.

صبر حضرت علی علیه السلام

در جنگ جمل، تمام تلاشِ امیرمؤمنان علیه السلام این بود که به هدایت و راهنمایی سپاه دشمن بپردازد، تا اسلام و مسلمانان را از نتایج سود جنگ و تفرقه نجات دهد. ایشان برای رسیدن به این هدف مقدس که دعوت به حق بود، به طور مستقیم وگاه توسط یارانِ صاحب نفوذ خویش، به مذاکره با سران آن ها پرداخت. اما به طور کلی نتوانست از آتش جنگی که در حال فروزش بود، جلوگیری کند. برخوردهای مسالمت آمیز حضرت علی علیه السلام تا جایی پیش رفت که عده زیادی از یارانش، از تحمل و صبر وی در مقابل دشمن شکایت نمودند و یکی از یارانش به وی گفت: یا اجازه بده با دشمن بجنگیم یا میدان را ترک خواهیم کرد. حضرت در جواب اصحابش فرمود: «به خدا سوگند یک روز هم جنگ را به عقب نینداختم، مگر به دلیل این که عده ای به من بپیوندند و در نتیجه هدایت شوند و در تاریکی شب گمراهی شان به سوی فروغ هدایتم بیایند، و این کار برایم دوست داشتنی تر است تا این که آنان را در حال گمراهی شان بکشم؛ هر چند در نتیجه گناهانشان باشد».