جلسه حکمین و نتیجه

عمروعاص از نخستین روز ورود به دومة الجندل، ابوموسی را به عنوان صحابی پیامبر وبزرگتر از خود، احترام می کرد ودر مقام سخن گفتن او را جلو می انداخت.هنگامی که توافق کردند که هر دو حکم، علی ومعاویه را خلع کنند، باز هم عمروعاص او را برای اظهار عقیده وخلع موکل خود مقدم داشت، زیرا سیره طرفین در مدت اقامت آن دو در دومة الجندل چنین بود.ازاین رو، ابتدا ابوموسی به خلع امام علیه السلام پرداخت وتمام سفارشهایی را که دوستانش در آغاز کار کرده بودند زیر پا نهاد.ولی عمروعاص بی درنگ معاویه را به خلافت نصب کرد!بلاهت وسادگی ابوموسی خسارت عظیمی به بار آورد که دیگر قابل جبران نبود.در اینجا نیز گفتگوی طرفین را منعکس می کنیم تا روشن شود که بازی حکمیت چگونه به پایان رسید ولجاجت دوستان ساده لوح امام علیه السلام چه خسارتی را متوجه اسلام کرد. اینک سخنان طرفین:

عمروعاص: آیا می دانی که عثمان مظلومانه کشته شد.

ابوموسی: آری.

عمروعاص:مردم، شاهد باشید که نماینده علی به قتل مظلومانه خلیفه اعتراف کرد. آن گاه رو به ابوموسی کرد وگفت:چرا از معاویه، که ولی عثمان است، روی گردانی، درحالی که او فردی قرشی است؟واگر از اعتراض مردم می ترسی که بگویند فردی را به خلافت برگزیدی که سابقه ای در اسلام ندارد، می توانی پاسخ دهی که معاویه ولی خلیفه مظلوم است که برای گرفتن انتقام خون خلیفه تواناست واز حیث تدبیر وسیاست فردی ممتاز است واز نظر نسبت به پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم برادر همسر رسول خدا (ام حبیبه) است. گذشته از اینها، اگر او زمام خلافت را به دست گیرد به هیچ کس به اندازه تو احترام نخواهد کرد.

ابوموسی: ازخدا بترس، خلافت از آن رجال دین وفضیلت است واگر شرافت خانوادگی ملاک خلافت باشد، شریفترین قریش علی است.من هرگز مهاجران نخستین را رها نکرده، معاویه را به خلافت انتخاب نمی کنم. حتی اگر معاویه به نفع من از خلافت کنار برود من به خلافت او رای نمی دهم. اگر می خواهی نام عمربن الخطاب را زنده کنیم عبد الله بن عمر را برای خلافت در نظر بگیریم.

عمروعاص:اگر به خلافت عبد الله بن عمر علاقه مندی، چرا به فرزندم عبد الله رای نمی دهی که هرگز از او کمتر نیست وفضیلت ودرستکاری او نیز روشن است؟

ابوموسی: او به سان پدرش در این فتنه دست داشته ودیگر شایسته خلافت نیست.

عمروعاص:خلافت از آن فردی قاطع است که بخورد وبخوراند، وفرزند عمر را چنین توانی نیست.